Od 1 października 2025 r. w Polsce wchodzi w życie ogólnopolski system kaucyjny na opakowania po napojach. Ma to na celu zwiększenie poziomu recyklingu, zmniejszenie ilości odpadów i spełnienie unijnych wymogów gospodarki o obiegu zamkniętym.
Czym jest system kaucyjny i dlaczego go wprowadzamy
System kaucyjny to mechanizm, w którym do ceny napoju w wybranym opakowaniu doliczana jest dodatkowa kwota (kaucja), zwracana konsumentowi po odesłaniu pustego opakowania. Celem jest:
- Zwiększenie recyklingu – odzysk nawet ponad 90% opakowań
- Spełnienie wymogów unijnych – selektywna zbiórka na poziomie 77% od 2025, a 90% od 2029
Ustawa została podpisana przez Prezydenta w grudniu 2024 r., ale wejście w życie systemu przesunięto z 1 stycznia na 1 października 2025 r., by dać czas na przygotowania infrastruktury i oznakowania
Co to jest i jak działa system kaucyjny?
To mechanizm, w którym:
- Przy zakupie napoju w opakowaniu objętym systemem — plastikowym PET (do 3 l), puszce metalowej (do 1 l) lub szklanej butelce wielokrotnego użytku (do 1,5 l) — na kasie doliczana jest kaucja: 0,50 zł za PET i puszkę, 1 zł za szklaną butelkę
- Opakowania oznaczone znakiem systemu i wartością kaucji są dopuszczone do zwrotu — bez logotypu zwrot nie przysługuje
- Zwrot pustego opakowania w dowolnym punkcie zbiórki skutkuje natychmiastowym zwrotem kaucji — bez konieczności okazywania paragonu
- Punkty zbiórki obejmują:
- Sklepy powyżej 200 m² – muszą przyjmować wszystkie objęte opakowania;
- Sklepy poniżej 200 m² – muszą pobierać kaucję przy sprzedaży, a mogą dobrowolnie przyjmować opakowania (zwłaszcza szklane)
- Punkty poza sklepami – przynajmniej jeden stacjonarny punkt odbioru w każdej gminie gov.pl.
- Sklepy powyżej 200 m² – muszą przyjmować wszystkie objęte opakowania;
Przepływ kaucji
- Kaucja podąża za opakowaniem przez cały łańcuch: od producenta/importera, przez hurtownie i sprzedaż, aż do konsumenta — i wraca do operatora/dystrybutora po zwrocie .
- Sklepy i punkty zbiórki wypłacają kaucję klientowi, a następnie rozliczają się z operatorem systemu.
- Kaucje z opakowań niezwróconych trafiają do operatorów i służą finansowaniu systemu (zbiórka, transport, logistyka)
Kluczowe zasady
- Kaucja doliczana jest wyłącznie przy kasie – nie na półce, by zachować transparentność cen
- Zwroty bez paragonu, liczy się tylko oznakowane i nie zmiażdżone opakowanie .
- Obowiązek znakowania opakowań – musi być widoczna przynależność do systemu i wartość kaucji .
- Obowiązkowe punkty odbioru – każdy sklep oferujący objęte napoje musi pobierać kaucję, a duże sklepy muszą także przyjmować opakowania; cała gmina ma mieć stacjonarny punkt zbiórki .
Po co to wszystko?
- Skutecznie zachęcić konsumentów do zwrotu i ponownego wykorzystania lub recyklingu opakowań.
- Osiągać cele unijne selektywnej zbiórki: 77 % w 2025, 90 % od 2029
- Finansować system nie tylko z kaucji niezwróconych opakowań, ale również z opłat operatorów i sprzedaży przetworzonych materiałów .
Opakowania objęte systemem i wysokość kaucji
| Typ opakowania | Pojemność | Kaucja |
| PET (butelki plastikowe) | do 3 l | 0,50 PLN |
| Metalowe puszki | do 1 l | 0,50 PLN |
| Szklane butelki wielokrotnego użytku | do 1,5 l | 1,00 PLN |
Co to są operatorzy systemu kaucyjnego?
Operatorzy to niezależne podmioty, które uzyskują zezwolenie wydawane przez Ministra Klimatu i Środowiska na organizację i zarządzanie systemem kaucyjnym. Odpowiadają za tworzenie infrastruktury, zbieranie i transport opakowań oraz rozliczenia z punktami zbiórki i producentami/importerami napojów .
System jest zdecentralizowany, co oznacza, że działa kilka takich podmiotów – konsumenci nie muszą jednak śledzić, do którego operatora należy dany sklep, co zapewnia swobodę zwrotu opakowań w dowolnym punkcie .
Lista operatorów i terminy zezwoleń
Do tej pory Minister Klimatu i Środowiska wydał zezwolenia następującym przedsiębiorstwom:
- Zwrotka S.A. – decyzja z 18 marca 2024 r. (pierwszy operator)
- PolKa S.A. (Not For Profit) – zezwolenie z 10 czerwca 2024 r.
- OK Operator Kaucyjny S.A. – decyzja z 17 lipca 2024 r.
- Eko‑Operator S.A. – zezwolenie z 28 sierpnia 2024 r.
- Reselect S.A. – decyzja z 23 października 2024 r.
- Kaucja S.A. i Polski System Kaucyjny S.A. – obaj otrzymali zezwolenia 6 czerwca 2025 r.
Daje to w sumie sześć instytucji działających równolegle, co zapewnia różnorodność i konkurencję w systemie
Dlaczego jest ich wielu?
Polski system różni się od modelu jednego operatora stosowanego w wielu innych krajach. Ustawodawca dopuszcza wielooperacyjność, co daje:
- Większy wybór dla producentów i importerów
- Lepsze pokrycie infrastruktury (więcej punktów odbioru)
- Konkurencję – operatorzy to podmioty non‑profit, nie mogą czerpać zysku z kaucji, gdyż jej wysokość jest regulowana ustawowo .
Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK) potwierdził, że model kilku operatorów nie zagraża zdrowej konkurencji na rynku .
Role operatorów – co robią?
Operatorzy odpowiadają za:
- Logistykę – instalację recyklomatów i obsługę punktów zbiórki.
- Transport opakowań – odbieranie i przekazywanie do przetwórców.
- Rozliczenia finansowe – przekazywanie kaucji ze sklepów do producentów i operatorów systemu.
- Spełnienie wymogów selektywnej zbiórki – w 2025 r. cel to 77%, a od 2029 r. – 90% odzysku opakowań
5. Korzyści dla uczestników systemu
- Dla konsumentów – intuicyjny system: można zwrócić opakowania w dowolnym przystępującym punkcie, bez paragonu .
- Dla producentów/importerów – jasny sposób osiągania celów odzysku, bez konieczności tworzenia własnej logistyki.
- Dla rynku – korzystna dla środowiska regularna zbiórka, elastyczność i konkurencja między operatorami.
Oznakowanie opakowań ważne wytyczne
Oznakowanie opakowań i wytyczne Ministerstwa Klimatu i Środowiska wskazują, że tylko opakowania wyraźnie oznakowane logo systemu i wartością kaucji będą akceptowane w punktach zwrotu – bez nich kaucja nie przysługuje .
Twórcy systemu zadbali, aby oznakowanie było:
- czytelne, widoczne, trwałe
- kontrastujące z tłem
- umieszczone blisko kodu EAN, na etykiecie
Dopiero takie opakowania pozwalają konsumentowi odzyskać 0,50 PLN (PET/puszka) lub 1 PLN (szkło) przy zakupie i zwrocie .
Przepisy techniczne – co mówi ustawa?
- Logo systemu i wartość kaucji muszą być obecne na każdym opakowaniu z kodem EAN, zawierać co najmniej 2 mm wysokości czcionki i być odporne na czynniki zewnętrzne
- Wyraźny kontrast z tłem – możliwe są etykiety samoprzylepne, szczególnie gdy bezpośredni druk nie jest możliwy .
- Masa naklejki nie powinna przekraczać 5 % całkowitej masy opakowania
- Produkty wprowadzane w fazie przejściowej (do 31 XII 2025) mogą być sprzedawane bez oznakowania, ale tylko do wyczerpania zapasów .
- Opakowania bez oznaczenia należy segregować jak plastik/makulatura, ale nie oddawać jako „zwrotne”
Rozwiązanie dla producentów – etykiety typu sleeve
Firma B-G oferuje zaawansowane etykiety termokurczliwe sleeve, które idealnie wpisują się w wymogi legislacyjne:
- Sleeve termokurczliwe (rękawy) doskonale dopasowują się do kształtu butelki lub puszki, umożliwiając estetyczne i trwałe umieszczenie logo systemu i wartości kaucji nawet na nieregularnych powierzchniach
- Dzięki technologii druk niskomigracyjny są bezpieczne dla żywności i zgodne z wymogami branżowymi (produkcja napojów)
- B‑G zapewnia co‑packing, czyli kompleksowe aplikowanie sleeve’ów na opakowania – zautomatyzowane, precyzyjne i trwałe B-G.pl.
Dlaczego etykiety termokurczliwe to dobre rozwiązanie?
- Pozwala na dokładne pokrycie logo i kaucji, utrzymując pełny kontrast z tłem opakowania .
- Idealny do opakowań, które były już zadrukowane, np. butelki z regionalnymi etykietami – sleeve pozwala dobrać certyfikowane oznakowanie bez zmiany całej linii produkcyjnej.
- Trwałość i odporność sleeve’ów spełniają wymagania techniczne wytrzymałości znaków na zmienne warunki magazynowania i transportu.
Praktyczne wskazówki dla producentów
- Zastosuj sleeve termokurczliwy, z wydrukiem logo systemu i wysokości kaucji.
- Zapewnij minimalną wysokość czcionki ok. 2 mm i kontrastowe tło.
- Zadbaj, aby naklejka nie zasłaniała kodu EAN, informacji o składzie, alergenach i objętości .
- Wykorzystaj opcję co‑packingu oferowaną przez B‑G, aby – bez przeprojektowania etykiet wdrożyć oznakowanie kaucyjne.
System kaucyjny wymaga precyzyjnego, czytelnego oznakowania – trwałego, kontrastowego i z wartościami kaucji. Sleevy od B‑G są świetnym narzędziem, by zapewnić zgodność z prawem, estetykę i efektywność procesu, bez kosztownych zmian w opakowaniu podstawowym.
Koszty i wyzwania
- Dostosowanie sklepu (rekylomaty, organizacja) może kosztować nawet 100 tys PLN na placówkę
- Szacowane koszty systemu w ciągu 10 lat to nawet 37 mld PLN
- Wiele firm obawia się złożoności organizacyjnej i rozbieżności między operatorami.
Dodatkowo istnieją wyzwania techniczne (przestrzeń w sklepach, integracja kasy, interoperacyjność systemów) .
Korzyści i perspektywy
- Zwiększenie odzysku opakowań – dotychczas skutki sięgają 90–97% (w innych krajach)
- Wpływ na środowisko: obniżenie emisji CO₂, ochrona zasobów
- Społeczne: ułatwienia dla konsumentów i wyższa świadomość ekologiczna
Według badań 73% Polaków popiera system kaucyjny jako narzędzie odzysku opakowań
FAQ
- Czy potrzebuję paragonu, by odzyskać kaucję?
Nie – wystarczy puste opakowanie z etykietą i kodem kreskowym - Co z opakowaniami kupionymi przed 1.10.2025?
Mogą być sprzedawane do wyczerpania zapasów, ale nie są objęte systemem zwrotu. - Czy muszę mieć recyklomat w sklepie?
W dużych sklepach – tak. W mniejszych – przyjmowanie opakowań może odbywać się ręcznie lub przez operatora - Jakie opakowania obejmuje system?
PET do 3 l, puszki do 1 l, szklane butelki zwrotne do 1,5 l - Jak rozlicza się VAT z niezwróconych opakowań?
Operatorzy odprowadzają VAT, producenci ewidencjonują podatek, system przewiduje rozliczenie roczne .
System kaucyjny , który wchodzi w życie 1 października 2025 roku, to ogromna zmiana dla całego rynku napojów – od producentów, przez dystrybutorów, po detalistów. Kluczowym elementem uczestnictwa w systemie będzie prawidłowe oznakowanie opakowań – trwałe, czytelne i zgodne z wymaganiami Ministerstwa Klimatu i Środowiska. Bez takiego oznaczenia, opakowanie nie zostanie przyjęte w punkcie zwrotu, a klient nie odzyska kaucji.
Dlatego już teraz warto postawić na sprawdzone rozwiązania, które gwarantują zgodność z przepisami i najwyższą jakość wykonania.
👉 Firma B‑G oferuje kompleksowe wsparcie w zakresie:
- projektowania i produkcji etykiet z oznaczeniem systemu kaucyjnego,
- etykiet termokurczliwych (sleeve) dopasowanych do każdego rodzaju opakowań,
- usługi co‑packingu, czyli aplikacji sleeve’ów na butelki i puszki.
Zaufaj doświadczeniu i jakości – wybierz B‑G jako partnera w przygotowaniu Twoich produktów do nowej rzeczywistości rynkowej.
🔗 Dowiedz się więcej i złóż zapytanie na: www.b-g.pl
Nie czekaj na ostatnią chwilę – przygotuj swoje opakowania na system kaucyjny.